We leven in een tijd van experts en opiniemakers. En worden overladen met informatie en diverse “hoe-zit-het-eigenlijk” items. Alles gaat in een rap tempo en de snelle oplossing voor problemen is felbegeerd. Ondertussen worden de tegenstellingen in de samenleving steeds groter. Polarisatie is een feit.
De Socratische dialoog kan in deze tijd veel bieden. Gesprekken met diepgang, het verzamelen van wijsheid en een vraag van zoveel mogelijk kanten belichten. Een plek waar we kunnen vertragen en kunnen filosoferen over betekenis, samenhang en richting. Waar we ons niet opgejaagd voelen of onze ideeën moeten verdedigen. Wat een verademing!
Opbouw en principes
Een Socratische dialoog begint altijd met een essentiële vraag. En de bedoeling is niet om snel met een plan van aanpak te komen, acties te ontwikkelen en quickwins te generen. De bedoeling is om de kwestie met diepgang te onderzoeken. En het zou zo maar kunnen gebeuren dat aan het eind van de Socratische dialoog een vervolgvraag op tafel ligt.
De Socratische dialoog kent 5 belangrijke principes
- Openheid, in verwachtingen, luisteren en spreken.
- Gelijkheid, iedere stem telt en iedereen is even belangrijk.
- Oordeel uitstellen, zodat je open kunt blijven, luisteren en observeren.
- Vertragen, neem de tijd en blijf opmerkzaam.
- Onderzoeken, blijf doorvragen, blijf nieuwsgierig.
Door deze principes komt iedereen aan bod en zijn luisteren en een rustige sfeer veiliggesteld. Elke deelnemer vertelt over zijn of haar ervaringen met de te onderzoeken kwestie. Het geven van een mening of oordeel of het overtuigen van een ander is niet interessant. Open blijven staan, nieuwsgierig zijn en doorvragen. Dat levert pas echt belangrijke inzichten op. En maakt het mogelijk om een kwestie scherp te onderzoeken, zonder dat relaties in het gedrang komen.
Het effect van een Socratische dialoog
Stel je toch voor wat een Socratische dialoog in deze tijden van polarisatie op kan leveren. We zouden elkaar veel beter kunnen begrijpen en daardoor weer dichter bij elkaar kunnen komen. Hebben wij daarmee alle problemen opgelost? Nee, maar hoofd en hart voelen zich weer vrijer en er ontstaat ruimte voor nieuwe denkrichtingen en ideeën.
Binnen organisaties wordt de Socratische dialoog al enige tijd op waarde geschat. Met elkaar een belangrijke kwestie onderzoeken, zonder tijdsdruk en zonder een al voorgegeven oplossingsrichting zorgt voor verrassende ontwikkelingen en de echte essentie komt boven tafel. Door het gelijkheidsprincipe is elke stem even veel waard, waardoor ook de introverten onder ons graag hun ervaringen delen en hun vragen durven te stellen. Wat een verrijking!
Welke vraag houdt jou bezig?
Auteur van dit artikel
Heike Brusius
Heike gelooft dat iedereen de kans moet krijgen om zijn of haar talent te kunnen ontwikkelen. Door haar oprechte interesse in mensen, energie en optimisme krijgt ze organisaties in beweging.